Covid-19 als gangmaker
Sedert de Covid-19-pandemie is structureel thuiswerk niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Binnen de Belgische grenzen heeft dit structureel thuiswerk weinig tot geen fiscale gevolgen, maar voor grensarbeiders is de impact aanzienlijk.
Volgens internationale afspraken worden werknemers immers belast in het land waar ze daadwerkelijk hun werk uitvoeren. Dit betekent dat een werknemer die voorheen 100% van de tijd in Nederland werkte en daar belasting betaalde, nu in een andere situatie terechtkomt als hij of zij bijvoorbeeld één dag per week structureel vanuit België thuiswerkt. In zo’n geval zal de Belgische fiscus belasting mogen heffen op 20% van het inkomen. Hierdoor ontstaat een complexe situatie van dubbele belastingplicht.
Zolang dit thuiswerk puur en alleen te wijten was aan de coronapandemie waren de Belgische en Nederlandse overheden gelukkig akkoord dat deze ‘verplichte’ thuiswerkdagen fiscaal werden behandeld alsof deze in Nederland werden uitgeoefend. Deze fiscale fictie werd echter beëindigd op 30 juni 2022. Ook met haar andere buurlanden (Duitsland, Frankrijk en Luxemburg) sloot België overigens een gelijkaardig akkoord, steeds finaal aflopend op 30 juni 2022.
Post-Covid
In de praktijk merken wij dat de Belgische fiscus nu volop vragen stelt aan grensarbeiders over deze thuiswerkdagen. We zijn natuurlijk met z’n allen ook na de pandemie volop blijven thuiswerken. Indien dit thuiswerk na 30 juni 2022 plaatsvindt, is het inderdaad zo dat de Belgische fiscus het loon dat overeenstemt met de fysieke thuiswerkdagen in België mag belasten.
Nederland moet dan wel vrijstelling geven voor het deel van het inkomen dat in België wordt belast. Als je als werknemer te veel belasting hebt betaald in Nederland, heb je gelukkig vijf jaar de tijd om een terugbetaling te vragen.
Structurele oplossing
Tot op de dag van vandaag bestaat er echter geen structurele oplossing voor deze ongewenste en complexe situatie die voor veel werknemers is ontstaan. Om een lawine aan procedures, rechtzettingen en geschillen te vermijden, dringt de tijd om de fiscale definitie van thuiswerk op internationaal niveau grondig te herbekijken.
Er wordt bijvoorbeeld voorgesteld om een maximaal percentage thuiswerk toe te staan zonder fiscale gevolgen, bijvoorbeeld 40%, zoals al in andere Europese landen gebeurt. Een andere mogelijkheid is om de bestaande regeling tussen België en Luxemburg uit te breiden, waarbij de eerste 34 thuiswerkdagen worden gezien als dagen gewerkt in het land van de werkgever. In dit laatste geval lijkt zich dan wel een substantiële verhoging van het aantal dagen op te dringen.
Uiteraard heeft een dergelijke regeling ook een budgettaire impact, hetgeen deze onderhandelingen zeker niet vergemakkelijkt. Er werken immers meer Belgen in Nederland dan andersom...
Risico voor ondernemingen
Voor werkgevers bestaat er nog een ander probleem: als een werknemer regelmatig vanuit thuis werkt en bijvoorbeeld contracten mag afsluiten namens de werkgever, kan dit ervoor zorgen dat het thuiswerk als een "vaste inrichting" van het bedrijf wordt gezien. Dit kan leiden tot extra belastingplicht voor het bedrijf in het land waar de betrokken werknemer gevestigd is. Vanaf de inwerkingtreding van het nieuwe dubbelbelastingverdrag tussen België en Nederland (naar verwachting in 2025) wordt dit risico zelfs nog groter.
Kortom, de situatie rondom thuiswerk en belasting is ingewikkeld en er is dringend behoefte aan duidelijke afspraken tussen de landen om te voorkomen dat werknemers en werkgevers vastlopen in fiscale problemen.
Manouk Van Oijen, fiscaal juriste
(Made In: Nederlandse werkgever en thuiswerk, een gewaagde combinatie (made-in.be))
